‘İlk İnsansı Canlı’…

Fotoğrafta gördüğünüz kişi Raymond Arthur Dart, göçmen bir ailenin çocuğu olarak Avustralya’da doğdu. Tıp Tahsili yapmak istiyordu ancak babasının ekonomik nedenlerle karşı çıkması sonucunda, kendisine Burs veren okula kaydoldu. ‘Yerbilimci’ olarak ‘Derece’ ile mezun oldu, sonrasında Londra’ya gitti. Alta aldığım, bir önceki yazımızda konu ettiğimiz ‘Piltdown Adamı’ nı onaylayan Komisyon Üyelerinin çoğu onun ‘öğretmenleri’ oldu.

ABD’ye St Louis, Missouri’de Washington Üniversitesine bir yıllığına gitti. Londra’ya döndü. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde, Witwatersrand Üniversitesinin ‘Anatomi Bölümünü’ kurmak üzere ‘Bilim İnsanı’ istendiğinde, isteksizdi ama Komisyondakiler gitmesi için onu ikna ettiler ve Johannesburg’un yolunu tuttu.

30 yaşında Witwatersrand Üniversitesinin Bölüm başkanı olan Profösör Raymond Dart’ın kısaca geçmişi böyle. Şimdi gelelim hikayemize, aşağıda gördüğünüz yer Güney Afrika Cumhuriyetinin Kuzey Batısında ufacık bir yer, Taung adında.

Burada çalışan Buxton Kireçtaşı İşletmesinde, Kasım 1924 de, rutin dinamit Patlatması sonunda bir yeraltı mağarası açığa çıkar, ilginç olan taşlaşmış bir yığın kemikle beraber. İşçiler İşletme Müdürünü o da İşletmenin Danışmanı olan Jeoloji Profesörü Robert Burns Young’ı bilgilendirir. Sonuçta buluntuları iki büyük ahşap sandığa doldurarak, değerlendirmesi için Prof. Dart’a gönderirler.

‘Cumartesi günüydü, Düğüne gitmek için hazırlandığımızda, incelemem için evin önüne getirilen iki büyük kasayı merakımdan açtım, kumtaşı ile çimentolaşmış kireçtaşları ile dolu ilk sandık ilgimi çekmedi ama ikinciyi açtığımda breşlerin arasında sadece belli yerleri görülebilen kemik parçalarına öyle dalmışım ki, eşim Dora ‘Geç kalıyoruz’ dediğinde davetli olduğumuz aklıma geldi ama hep aklım onlardaydı.’ Diyerek anlatacaktır o günü. Uzatmayalım, bir ay boyunca, bileyerek uçlarını incelttiği, eşinin örgü şişleri ile temizlediğinde, aşağıya fotoğrafını aldığım buluntu ortaya çıktı.

Bu bir Hominid hem de, çocuğa aitti. 1924 yılının Noel öncesi henüz süt dişleri dökülmemiş bu çocuğa ad bulması gerekiyordu, bulunduğu yeri seçti. Bilim tarihine ‘Taung Çocuğu’ olarak geçebilmesi ise, o kadar kolay olmadı.

Tanıtım makalesini 7 Şubat 1925 tarihli ‘Nature’ dergisinde yayınladı Raymond. İlk tepki ‘Piltdown Komisyonundaki’ Bilim Adamlarından geldi. Bu ‘İnsansı Canlı’ değil bir şempanze yavrusuydu.

Şempanzeden farklı olarak ‘insan beyinin yer aldığı bölgenin’ geriye doğru ne kadar genişlemiş olduğunu çizim ve yazılarıyla anlatmağa çalışsa da Londra’daki Bilim Adamları kabul etmediler. 1929 yılında ‘Royal Society of London’ üyesi Elliot Smith’e yayınlanması için gönderdi, reddettiler. (Üyeler Piltdown Adamını desteklemeğe devam ediyorlardı)

Raymond kırgın ve üzgün araştırmalarını tamamen bıraktı. (Tekrar sahalara dönmesi ancak yirmi sene sonra öğrencisi Philip Tobias’ın çabaları ile 1947 yılında olacaktı. Alta aldığım fotoğraf o yıllarda çekilmiş)

( Tuttuğu tüm notlar ve 269 sayfalık bilimsel yazıları ve günlüğü günümüzde Üniversitenin arşivlerinde korunuyor )

Hiç kimse desteklemedi mi diye sorarsanız, bu bizi duygusal bir arkadaşlığın ‘Vefa Borcuna’ götürüyor. Alta aldığım fotoğrafta gördüğünüz İskoçya’lı Robert Broom, ‘inanan kişinin’, hikayesini de araya sıkıştırmamız gerekiyor.

İskoçya doğumlu, Glasgow Üniversitesinden Tıp Doktoru olan Robert okul sonrası Avustralya’ya sonrasında Güney Afrika Cumhuriyetinde ‘Victoria Kolejine’ (Sonraki yıllarda Stellenbosch Üniversitesi oldu) girer ve ‘zooloji, jeoloji’ Profesörlüğüne kadar yükselir. Ancak 1910 yılında ‘İnsanın evrimi’ düşünceleri nedeniyle okuldan biraz da zorunlu ayrılır, Pratisyen Doktor olarak ücra yerlere, Fosiller ve antropoloji merakı onu sürükler. Zor ve beş parasız geçen yıllarda buluntuları, yazıları onu 1920 yılında ‘Royal Society’ Üyesi olmasını sağlar. Raymond’un G. Afrika’ya gelmesi ile başlar dostlukları. Kendisinden neredeyse otuz yaş büyük olan Robert’in zor durumunu Başbakan Jan Smuts’a yazarak ‘Bir iş verilmesini’ rica eder 1930 lu yılların başlarında. Robert 1934 yılında aşağıda gördüğünüz Transvaal Müzesinde’ işe başlar. Bir zamanlar Profesör olan Robert artık sevdiği meslekte Paleantoloji asistanıdır.

İlk başarısı 1937 yılında, yanındaki stajyerlerle birlikte, altı ‘Hominidi’ bulması ile başlar altta gördüğünüz Sterkfontein Vadisinde.

Araştırmalarının sonuncusunu, yine aynı yerin yakınında Gauten’de T. J. Hamilton’la birlikte yaparlar. Alta aldığım fotoğrafta gördüğünüz Milyonlarca yıllık katmanların arasında taşlaşmış, günümüze ‘Bayan Ples’ olarak gelen buluntunun tam tarihi ise 18 Nisan 1947.

Robert aramızdan ayrıldığında ‘Piltdown Adamı’ yalanı ortaya çıkmamıştı, bulduğunun değerini Dünya daha yıllar sonra kabul edecekti.

Batı Dünyası bu iki insanın ‘İnsanlığın Yaşam’ öyküsüne katkılarını değerlendirmese de G. Afrika Cumhuriyeti onları onurlandırdı ve unutmadı.

2002 Yılından bu yana UNESCO yöreyi ‘İnsanlığın Beşiği’ olarak kabul ediyor. Yolunuz düşerse, Taung Çocuğunun bulunduğu yere turlar var, orada aşağıya aldığım fotoğraftaki Plakayı yerinde görebilirsiniz.