Bir ‘Vergi’ hikayesi

Fotoğrafta gördüğünüz Tonia Sharlach, 1991 yılında Cambridge Üniversitesini bitiriyor, devamında sekiz sene süren zorlu bir çalışmanın sonrasında Doktorasını aynı Üniversitede tamamlıyor. Sonrasında, ABD Üniversiteleri, halen 2017 yılında geçtiği Oklahoma State University’de Profesör olarak ders veriyor. Konusu ne derseniz, o Sevgili Muazzez İlmiye Çığ’ın yolunu seçmiş. ‘Mezapotamya Tabletleri’ üzerine çalışıyor.

Geçtiğimiz yıllarda bir kitabı yayınlandı. (Aşağıya alıyorum)

Eserinin adı, ‘Provincial Taxation and the Ur III State’ (Cuneiform Monographs) Bu çalışmadan öğrendiğimize göre, M.Ö. Üçüncü Binlerde Erken Mezapotamya zamanında özellikle hiyeroglif tabletler incelenerek, III. Ur hanedanı döneminde ‘Vergi’ler ve Vergilendirme bilgileri ortaya çıkarılmış. Dile kolay sadece otuz bin tabletin bu konu üzerine olduğu görülüyor.

Ortada ‘metal para’ yokken ‘Vergi’ başlamış, kimisinden inek, koyun alınırken, bazılarından üretiminin belli kısmı istenmiş. Hammurabi Kanunlarından 30 Numaralı kayıdın, Vergilerle ilgili olduğu yazılıyor ama ben incelemedim.

Roma döneminde tam bir düzene girmiş. Onlar vectigalia adını vermişler.

Ancak anlatmak istediğim başka bir ‘Vergi’ var, yakın zamana kadar, özellikle Avrupa’da büyük şehirlerde toplanmış.

Adı Octroi, biz onu Oktruva vergisi olarak Türkçeleştirmişiz. Son ekinden anlayacağınız gibi ‘Kral’ın koydurduğu bu vergi, ‘Şehire’ girenlerden toplanıyor. Parayı veremeyenler içeri sokulmuyor. Para toplama yerlerine aşağıda gördüğünüz ‘Sembol Taşları’ dikilmiş.