Bazen, Bilgeler de Hata Yapar…

Yukarıya aldığım resimdeki kişi bir Fransız mühendis, adı Andre, 1891 yılında Paris’te doğdu. Uzmanlık alanı Baraj inşaatıydı. Yaşamı boyunca 70 Barajı 23 farklı ülkede projelendirdi. Bu inanılmaz çalışma temposu onu zirveye taşıdı ve bir baraj yüzünden hayatı sona erdi. Bu trajik sona geçmeden önce onun fikirleriyle nasıl tanıştığımı size anlatmak istiyorum. 90’lı yılların sonunda ‘Birecik Barajı’ inşaatında çalışıyorum.

Benim işim ‘Delme-Patlatma’ yani kaya kazısı. İşimiz bitince barajın zamanında yetişebilmesi için farklı bir işe başladık. Ekibimi sıfırdan eğittim ve usta bir ‘Beton Ekibi’ oluşturduk. Başımızda dünyanın en ünlü kontrol firması var. Beton işlerinin sorumlusu bir Rus mühendis, adı Vasilly. şirkete kök söktürüyor. Beton işlemine başlamadan önce onayı için araziye geldiğinde kılı kırk yarıyor, hiç bir şeyi beğenmeyen bir mühendis. Neyse uzatmayayım, benimle de arası çok iyi, bir gün onun odasında konuşurken, “Mösyö Vasilly, ne kadar titizsiniz” dedim. Hemen ciddileşti. Konuşmaya başladı. “Bak, bu firmaya ilk giren mühendise bir gerçek anlatılır. Sen meraklısın şimdi sana da anlatayım” Sözlerini “İşte bu nedenle bizim hata yapma hakkımız yok” diyerek tamamladı. Yanından ayrıldığımda ağlamamak için kendimi zor tuttum. Doğruca çalışma yerimize gittim. Bütün işçileri topladım. Aynı hikayeyi anlattım. Sessizce dinlediler. Sonuç ne oldu? derseniz. Bizim işçimiz çalışkandır, doğru bilgilendirilirse en iyisini yapar. Bay Vasilly bu olaydan sonra ilk gelişinde şaşırdı, beklediğinden daha özenli temizlenmiş ve en ufak bir eksiğin olmadığını gördü. “Nasıl oldu ?” diye sordu. “Bana anlattıklarınızı onlara anlattım. Duygulandılar.”

Şimdi size Mösyö Andre Coyne’nin hikayesini anlatabilirim. 1952 yılının Nisan ayında güney Fransa’da Malpasset baraj inşaatına başlanır. Güneydeki turistik bölgelere su sağlamak için yapılacaktır. Gerçekte baraja 1941 yılında başlanmış, grev ve diğer sorunlarla uzun bir gecikme yaşanmıştı. 1954 yılında bitirildi… Betonda ufak çatlakcıklar görülse de ihmal edildi ve 1959 yılında Aralık ayında çok şiddetli yağışlarla baraj taşıyabileceği maksimum su seviyesine ulaştı. Barajın sorumlu işletmecisi suyun acilen boşaltılması gerektiğini söylese de tüm kapaklar açılmadı, üç saatte ancak bir iki santim suyu boşaltabildiler ve 2 Aralık gecesi saat 21;30 da baraj yıkıldı.

Çılgın sular aşağıdaki yerleşim yerlerini bir anda bastı. Facianın boyutu korkunçtu, 423 kişi boğulmuştu. Olayı evinde radyodan tam yatmak üzere iken öğrenen Andre büyük bir acı içinde odasına gitti, kapısını kilitledi. Bir not yazdı, kağıtta sadece “Ben bu felaketi nasıl önleyemedim. Bu benim suçum” diyordu. Silahını çıkardı, tam ateş edecekken kapıyı kırıp onu durdurdular. Bu olaydan sonra çok yaşamadı. Son sözleri “Koca Zimbabwe nehrini geçtim. Kuru bir derede bittim” oldu. Ölümünden sonra yapılan soruşturmalarda facianın asıl nedeninin baraj altındaki fay olduğu ve jeolojik araştırmalara yetersiz para ayrıldığı ortaya çıksa da firma kendilerini sorumlu hissetti. İşte bugün dünyanın en saygın firmasını kuran Andre Coyne’nin hikayesi bu. Ufak bir ihmalin ne facialar yaratacağının bir hikayesi. Bugün en iyi Baraj Müşavir firması olan ‘Coyne e Bellier’ firması işte bu ‘Hata yapmama’ ilkesi üzerine kurulmuş…

M. Meran Pakel

Bozcaada,19.10.2019