İkinci resim ‘Coco’ Chanel’in tasarımı, 1917 yılında ‘Jarse kumaş elbiseli, şık kadınlar. onun üstündeki tablo Renoir’in ‘Çiçekli Kadın’, Adını şapkasındaki çiçeklerden alıyor. Bugün konumuz bir özgürlük simgesi olarak ‘Şapka’.
Anadolu’ya yerleşen halklar daha sert bir iklim nedeniyle korunabilmek için yün, keçe ve benzeri şapkaları kullanmışlar, Mısır, Asur, Babil halkları şapka kullanmazken Hititlerin ve Friglerin külah şeklinde başlıklar kullandıklarını kabartma, heykel ve papirüslerden öğreniyoruz. Bunların içinde en ünlüsü ‘Frig başlığı’. Gordion’u başkent seçen bu kavim, ‘zorunluluk nedeni’ ile kullandıkları ucu kıvrık külah şapkalarının yıllar sonra bir ‘Özgürlük sembolü’ olacağından habersiz yaşamlarını sürdürdüler,
Şapkanın bir özgürlük sembolü olduğunu Sicilya’lı Tarihçi Diodori ( MÖ 90-30 ) den öğreniyoruz. Kırk ciltlik ‘Dünya Tarihi’ yazmış. Eserinin birçok bölümü günümüze ulaşmamış. Bazı bölümlerinden parçalar ise İstanbul’da Patrikhane kütüphanesinde bulunmuş.
Roma İmparatorluk döneminde bir köle özgürlüğüne kavuşacağı zaman önce saçları kesilir, sonrasında başına keçe külah takılır. Artık özgür olduğunu belirlemek için, diyor Tarihçi Diadori.
Özgürlüğün sembolu ‘keçe külahı’ Jül Sezar’ın ölümünden hemen sonra başa geçen Brutus’un bastırdığı paralarda görüyoruz.
Sezar’ın Tiran’lığından sonra artık ‘Özgür’ olduklarını simgelemek için mi acaba?
‘Özgürlük Sembolu’ olan şapka ‘Friğ Şapkası’ olarak bin sekiz yüz sene sonra tekrar karşımıza çıkıyor. Artık Fransız Devriminin en önemli öğesi olmuş ve adı da değişmiştir. Bundan sonra ‘Bonnet Rouge’ ( Kızıl Bone ) tüm özgürlük arayan ülkelerin şapkasıdır.
Kızıl Bone’nin bundan sonraki yolculuğu Amerika kıtasıdır. Önce Amerika Birleşik Devletlerinin İngilizlere karşı verdiği savaşlarda görüyoruz onu.
Uzunca bir aradan sonra, Güney ve Latin Amerika’da ‘Özgürlük Sembolü’ olacaktır Kızıl Bone. Birkaç armayı aşağıya alıyorum.
Günümüzde Özgürlük Vaatleri ile birçok ülkeyi işgal eden ABD ‘Kızıl Bone’ yi Resmi yerlerde kullanırken, ‘halkın’ karşısında onun yerine silindir şapkayı kullanıyor.
Ülkemizde en popüler iki şapkadan biri Ecevit’in kasketi, diğeri ise Süleyman Demirel’in ‘Şapkasıydı’. Darbe zamanlarında ‘Şapkamı da alır giderim’ sözü acaba, ‘Özgürlüğü de alır giderim’ anlamında mıydı bilmiyoruz.
Safra kesemizin bir bölümüne ‘Frig Şapkası adının verildiğini eklemek isterim, yıllar önce katıldığımız Lise Yarışmasında bana ‘Havers Kanalları nerededir?’ sorusu gelmişti. Nereden bilebilirdim Beynimizin içinde olduğunu..
Sağlıkla kalmanız dileklerimle.
M. Meran Pakel
Dalyan, 28.01.2022
238 ( 10 / 22 )
3 KURUŞ 