En üstte gördüğünüz amblem American Instutute of Architects, kısaca AIA nın sembolu. 1857 yılında om üç kişi tarafından kurulan ilk Mimarlık örgütü. Altta gördüğünüz sevimli baykuş ise ‘Arceological İnstitue of America’ kısaca onun da adı AIA. Yayınlamış olduğum ‘Bir Anıt, bir antik şehir, bir bina’ hikayesinde Lincoln anıtının Mimarı olan Henry Bacon, AIA dan aldığı Altın madalya ödülü bir Mimarlık ödülü, Arkeoloji değil, bu düzeltmeyi yapan Sevgili ekonomist Halil Tokel’e özellikle teşekkür etmek isterim. ( Oysa aldığı ödülün üzerinde bu açıkça yazılıydı ) Aklımız Arkeolojide olunca onu da bu guruba üç kuruşluk bilgimizle, istemeden aldık, özürlerimizle.
Bu hatamızı düzeltmek için size bir başka anıtın hikâyesini yazmak zorundayız. 1900 yıllarının başlarında İngiliz imparatorluğu altın çağlarını yaşarken Kraliçe Viktorya adına, bir anıt yapılması kararlaştırılır. Anıtın ilk maketini, heykeltıraş Sir Thomas Brock hazırlar. Kaba bir hesaplama ile 200 000 İngiliz Sterlinine yapılabileceği düşünülmektedir. Öncelikle Birleşik krallık dominyonları bu anıt için para gönderirler, enteresandır ki Afrika kabileleri özellikle, Batı Afrika ülkeleri para yerine eşya gönderirler, satılarak paraya çevrilmesi için. Sonuçta beklenenden çok daha fazla bir fon oluşur. Bütün bu para projenin başına getirilen Mimara teslim edilir, o da bu parayı bizim deyimimizle har vurup harman savurur. Hayır, o bu parayı öyle dikkatle harcar ki, sonunda artan para ile Buckingan Sarayının tüm ön fasadını da yeniler, artan para ile bir başka anıtsal yapı daha yapar.
Yolunuz Londra’ya düşerse bu saraya ve anıta kendisine emanet edilen parayı ne kadar dikkatle kullanan mimarın eserine bir de bu gözle bakın. Halkların parasının, hazineden daha güzel eserler verebileceğinin en güzel örneğidir. Peki kim bu mimar derseniz, o hiç Amerika’ya gitmemesine karşın Amerika’da kurulan AIA ( Amerikan Mimarlar Enstitüsünün – umarım bu sefer doğrudur – ) ilk altın plaketi ile onurlandırlıan kişidir. Adı Sir Aston Webb.
M Meran Pakel
Dalyan, 01.08.2020
3 KURUŞ 