Ülkemizde ‘İlk’ Süper Market bir Köyde açılmıştı..

Fotoğrafta gördüğünüz köy, Ankara’da. Benim çocukluk yıllarımın geçtiği Bahçelievler Semtine en yakın olan bu köyün adı Balgat. Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan ‘Gazi Çiftliği’ bilinen adıyla Atatürk Orman Çiftliği bu köyün sınırları içinde, diğer yandan Dikmen sırtlarına kadar çok geniş bir alanda üzüm bağları ile donanmış bir köydü. Zaman içinde önce Çiftliğe, sonrasında Bahçelievler ve Emek semtlerini oluşturan yapı kooperatiflerine arazilerini sattılar. Bizim mesire yerimiz olan ‘Söğütözü,’ Önderimiz Atatürk’ün sıklıkla ziyaret ettiği bir dinlenme yeriydi.

1950 li yılların ortalarında bu sefer arazilerini Devlet Amerikalılara ‘Üs’ kurulması için aldı. Aşağıya fotoğraflarını aldığım Det-27 TUSLOG Amerikan Üssü kısa zamanda oluşturuldu.

Üssün kurulması ile birlikte bizim ancak çok uzaktan görebildiğimiz, saç levhalarla kaplı hangar gibi bir bina yapıldı. Önünde Amerikalı askerlerin arabalarını park edebilecekleri büyük bir alan olan bu bina, işte ülkemizde açılan ‘İlk’ Süpermarketti. İçinde her şey vardı, giyim eşyasından parfümlere, yiyecekten dergilere kadar, ancak bir özelliği vardı, buraya sadece Amerikalı askerler girebiliyordu. Adının PX olduğunu kısa zamanda öğrendik.

Kamp ve lojmanlar dışında satışı yasak olmasına karşın, bir anda Ankara’nın Kızılay Semtinde ‘Amerikan Pazarları’ arka arkaya açılmaya başladı. Kocabeyoğlu pasajının altında az kullanılmış 45 devirli yabancı plaklarla Uzun Çalar tabir edilen Long Play plakların yanı sıra çeşitli dergilerle tanıştı Ankara halkı. Old Spice’ı bilmezdik, Heinz ketçap ve acı çeşitlerini öğrendik.

O günlerin Balgatına ait iki fotoğrafı üste çalışan bir Amerikalı subayın kaydettiği filmden aldım, aşağıya ekliyorum.

Ya bugün diye sorarsanız, Ankara’nın en şık iki büyük Süper Marketi bu semtte bulunuyor, o artık bir köy değil. Güncel fotoğrafı ile yazımızı bitirelim.