Bugün sizlere yukarıda fotoğrafını gördüğünüz ‘hanımın’ hikayesini anlatmak istiyorum. Uzun bir ismi var ama o, ‘Sonya’ adıyla tanınıyor. Çarlık Rusya’sı zamanında yaşamış. Küçük yaşta annesini kaybetmiş onu üvey annesi büyütüyor ama bu ‘üvey anne’ onu kendi öz kızı gibi seviyor ve iyi bir eğitim almasının yanında farklı dilleri konuşabilmesini sağlıyor. Ne var ki bizim Sonya’nın kafasında başka hayaller var, kendine başka bir gelecek düşünüyor. On beş yaşında evden kaçıyor, bir sirke giriyor. Burada da şansı yardım ediyor ve sirkte gösteri yapan zengin bir kadın onu koruması altına alıyor.
Sonunda Sonya hedefimi gerçekleştirmek üzere buradan da ayrılıyor. Onun hayali ‘zengin ve lüks bir yaşam’ ve buna da kısa zamanda ulaşıyor. İşte On dokuzuncu yüzyılın en büyük ‘dolandırıcısı’ olarak kabul edilen ‘Sonya’ böyle başlıyor hayatına.
Ülkemizin en büyük dolandırıcısı, ‘Sülün Osman’ çoğunlukla saf ve taşralı, Anadolu’dan gelen insanları dolandırırdı. Sonya ise sadece zengin varlıklı insanları, bankerleri ve kuyumcuları dolandırarak ünlendi. Büyükçe bir servet edindi. Kazandığı paraların bir kısmı ile yoksul ve yalnız kişilere yardım ettiği biliniyor. Bazıları onu ‘Robin Hood’ a benzetir bu yönüyle. Rusya’nın hemen hemen tüm ünlü kuyumcularını soydu. Yöntemleri her seferinde birbirinden farklıydı. Bunlardan birini, Karl von Mel’in kuyumcu dükkanını nasıl dolandırdığını bir örnek olarak ekleyelim.
Her zaman şık giyinen ve bir soylu gibi davranan Sonya, Mayıs 1883 de, ‘von Mel’ kuyumcu dükkanına girer, kendisini ünlü psikiyatristin eşi olarak tanıtır ve çeşitli elmas takıları seçer. Hepsinin kocasının ofisine kararlaştırdığı saatte getirilmesini ister ve ayrılır. Kuyumcu Karl, ofisin kapısına geldiğinde onu Sonya karşılar ve oturtur, elmasları gece giyeceği kıyafetle denemek üzere yanından (ve tabii ki binadan) ayrılır, biraz sonra ofisine gelen Psikolog, Karl’a ne istediğini sorar, kuyumcunun anlattıklarının bir kelimesine bile inanmadan onun aklını yitirmiş bir hasta olduğunu düşünür, polisi çağırır.
Bu ve benzeri olayların sonunda Sonya bir gün yakalanır ve hapis cezasına çarptırılır. Önceki yazılarımızda bahsettiğimiz Sahalin adasına cezasını çekmek üzere gönderilir. Orada da uslu durmaz ve gardiyanı kendine aşık eder, hapisten kaçar. Yakalanır, bir daha kaçar, tekrar tutuklandığında, ayağına prangalar vurulmuş ve bir hücreye kapatılmıştır.
Aşağıya aldığım fotoğrafı, adaya Çehov’la birlikte gelen gazetenin fotoğrafçısı çekmiş.
Resim Sonya’yı demirci tarafından pranga takılmak üzereyken gösteriyor. Gerçekte bu ve benzeri fotoğraf çekimlerini ‘Para karşılığı’ Sonya tarafından organize edildiğini ve böylece kendine ve gardiyanlara para kazandırdığını ne yazık ki fazla kişi bilmiyor.
Hapiste onu ziyaret eden Çehov, notlarında, ‘henüz kırk yaşında olmasına karşın yaşlı ve bitkin görünüyordu, eski güzelliği ve çekiciliğinden eser yoktu’ diye yazacaktı.
Fizik olarak kısa boylu olmasına karşın, akıllı ve alımlı bir kadındı Sonya ayrıca karşısındakini kolayca etkileyebilen bir kişiliği vardı.
Suç dünyasında önceleri ‘Kraliçe’ olarak adlandırılır ama biz onu literatüre giren adıyla ‘Sonya-Altın El’ olarak hatırlayacağız.
Alta aldığım fotoğraf Moskova yakınından.
Buradaki başsız heykelin altında Sonya’nın yattığı kabul ediliyor. Her tarafı ‘Grafitti’ yazılarla dolu. Çoğu Sonya’dan dilekler içeriyor. ‘Ne olur bana da öğret Sonyacığım’ en yaygını, bir diğeri, ‘Ben de senin gibi olmak istiyorum’
Sonya yaşamı boyunca Bankerlerin ve kuyumcuların korkulu rüyası oldu. Onların ‘Haksız’ zengin olduklarını düşünüyordu. Kim bilir belki de haklıydı kendince. Peki, kazandığı bunca parayı ne yaptı derseniz, öncelikle iki kızının iyi bir eğitim alması için harcadı, onları Fransa’ya gönderdi. Geri kalanını hem dağıttı hem de lüks bir yaşam için harcadı.
Sağlık ve mutlulukla kalmanız dileklerimle,
M. Meran Pakel
Dalyan, 19.04.2023
294 (15/23)
3 KURUŞ 